ĐÁY GIẾNG TRĂNG SOI Kịch thơ Nhân vật trong vở kịch
1. Ông MAI 55t bố cô Minh, cán bộ thoát ly.
2. Bà HỒNG 53t mẹ cô Minh.
3. Cô MINH 22t con gái ông Minh, người yêu Chấn.
4. Anh MẠNH 19t em trai Minh.
5. Cô MẾN 17t em gái Minh.
6. Chị VUI 30t chị con ông bác ruột Minh.
7. Ông HẠ 58t bố anh Chấn.
8. Bà NGHI 60t mẹ anh Chấn.
9. Anh CHẤN 28t con trai ông Hạ, người yêu Minh.
10. Chị NGA 31t con gái ông Hạ, chị ruột anh Chấn.
11. Chị HOÀ 36t con gái ông Hạ, chị Nga và Chấn.
12. Anh BA 32t anh Chấn, con bác ruột.
13. Bà ĐỨC 47t thím ruột anh Chấn.
14. Ông TẠO 61t anh ông Hạ, bác ruột anh Chấn.
15. Ông ĐỐT 57t bạn ông Hạ
16. Ông ÁNH 65t trưởng tộc họ anh Chấn.
17. Anh HÙNG 24t bạn trai cô Minh, yêu Minh
18. Cô PHI 20t cô gái cùng làng, sau là vợ Chấn,
19. Ông THỂ 48t cán bộ chính quyền xã
20. Anh ĐAỊ 32t Bí thư xã Đoàn.
21. Bà NGHĨA 55t người bạn kết nghĩa với ông Hạ.
22. Cô HẰNG 20t Đội viên văn nghệ, chống đối Minh ra mặt
23. Cô THÂN 22t Đội viên văn nghệ, người ghét Minh, luôn nói xấu Minh
24. Chị LAN 23t Đội viên văn nghệ, hiểu rõ về Minh, ủng họ Minh và Chấn
25. Anh ĐIỆN 26t Đội trưởng đội Văn Nghệ Thông Tin
26. Anh HIỂU 20t Đội viên văn nghệ
HỒI MỘT
Nhà anh Đại, Bi thư xã Đoàn được dùng làm trụ sở của đội Văn nghệ xã. Ba gian nhà ngoài trống không. Gian buồng ở phía tây có bức thuận bằng phên cài quét vôi trắng, gian cuối đằng đông có cửa sổ và ba tấm ván làm phản.
LỚP MỘT
MINH -- CHẤN -- HẰNG
MINH (ngước nhìn Chấn)
Em xin hỏi anh một điều này nữa
Có bao giờ nốt nhạc đặt ngoài khuông?
Cách viết, cách ghi, cách đọc bình thường,
Hay là khác những điều anh đã giảng?
CHẤN (ngừng đọc, vui vẻ)
Hôm qua tôi nói cho cô nghe chưa tường tận
Để cho cô không hiểu nổi được bài
Đấy là khuyết điểm tại tôi
Và hôm nay tôi giảng rành về nó.
MINH (lắc đầu, vẻ nhí nhảnh)
Anh Chấn ạ, Anh chẳng có điều chi là lỗi cả Toàn Đội kia mà, đâu phải một mình em
Vả lại anh công tác bận suốt ngày đêm
Lo cho Đội, cho phong trào lấy đâu thì giờ rỗi rãi.
CHẤN
Cô nói vậy cũng là điều chí phải
Nhưng dù sao tôi cũng thấy băn khoăn
Vì trách nhiệm tôi hướng dẫn anh chị em
Chưa cụ thể rõ ràng tường tận
MINH (có ý không hài lòng)
Em không biết, muốn hỏi anh cho ra ngành ngọn
Chứ không phải là em phê phán đâu anh.
Từ khi em được tham gia sinh hoạt với Đoàn
Và được cử vào làm thành viên của Đội.
Anh chỉ bảo cho em khi chiều khi tối
Cũng hết lòng với các bạn đội viên
Đã nhiều lần biểu diễn huyện ngợi khen,
Thành tích ấy đứng hàng đầu anh đó.
Còn với em... vì cảnh nhà nghèo khó
Không được học hành đến chốn đến nơi
Đành cam tâm gánh lấy sự thiệt thòi
Cho em nhỏ theo cùng chúng bạn.
Hai năm nay em thấy mình may mắn
Được gần anh học hỏi sáng thêm ra...
Em tận dụng thời gian để hát để ca
Nhờ anh chỉ cho em hiểu rõ.
Đến bây giờ em càng thêm sáng tỏ...
Mà lâu nay em chưa được minh tường...
CHẤN (xua tay)
Không, không phải đâu, đừng nói thế nghe Minh
Cả Đội phải cùng nhau đoàn kết.
Ta trao đổi với nhau về bộ môn nghệ thuật
Là để nâng cao trình độ của nhau lên
Đối với Minh cũng là một thành viên
Sao tôi nỡ chối từ khâu bồi dưỡng ?
MINH
Bên cạnh em còn hai mươi chín bạn.
Những người kia anh có sát sao không?
CHẤN ( chân tình)
Cô Minh à, cả đội thì đông
Cô biết đấy, mỗi người phân mỗi việc.
Đội của ta cái gì quan trọng nhất ?
Ấy chính là tiếng hát lời ca.
Lãnh đạo từng nhắc nhở chúng ta
Làm cho tốt, chọn con người tâm huyết...
Được Lãnh đạo Ty giao cho tôi trọng trách
Tôi vô cùng lo lắng băn khoăn
Nhờ anh em và Minh năng nổ nhiệt tình.
Nên Lãnh đạo càng thêm tin tưởng.
MINH (có vẻ buồn)
Nhưng em là người đến sau vào muộn...
CHẤN (không để ý đến câu nói của Minh)
Hơn hai năm trời cô có biết hay không
Lúc nào trong tôi cũng cứ hằng mong
Cho trình độ anh chị em nâng cao hơn nữa.
Gần ba mươi lần trăng tròn sáng tỏ
Mấy mươi đêm dầu cạn bấc hao
Anh chị em học tập ra sao?
Tuy vào Đội sau nhưng cô cũng biết.
Phần nhạc lý hầu như không cần thiết
Phần nhạc công cũng chểnh mảng lơ là
Gần một tháng nay có hiện tượng tách ra
Đùn đẩy cho nhau vào vai diễn xuất.
Người đến kẻ đi, tìm điều thoái thác...
Không hiểu làm sao... Tôi cũng rất buồn...
MINH (thở dài)
Hay lỗi này là do bởi chính em?
CHẤN (quay lại nhìn Minh)
Không phải thế, cô đừng nghĩ quẩn.
Thời gian đầu ai không phấn chấn
Vui vẻ tập tành làm náo nức xóm thôn.
Khi cô vào thì tẩt thảy chị em
Đều săn đón lắng nghe cô luyện giọng.
Và từ đó đi sâu vào lý luận
Tôi bất đầu hướng dẫn nhạc cho anh em
Người dẫn đầu chính lại là Minh
Rất ý thức để nâng cao trình độ.
Vì sự say mê của cô với môn nhạc lý
Tôi không nề hà giảng giải đến nơi.
Tôi rất vui vì có tấm gương soi
Cho toàn Đội thời gian qua Minh ạ.
MINH (cười)
Anh động viên khéo em rồi đấy nhá
Em chỉ nghĩ mình là vai diễn viên thôi
Từ cổ chí kim phải biết nhạc và lời
Phải hiểu tỏ tường về vai mình diễn xuất.
Có như thế khi vào vai mới thật
Đạt yêu cầu của tiết mục đề ra.
CHẤN
Trong phong trào văn nghệ của xã ta
Tôi đã biết cô là người đi đầu gương mẫu
Luôn tìm tòi từng lời ca tiết tấu
Nhất là đi sâu vào gam nhạc, xướng âm
Vì thế mà trong các buổi liên hoan
Khán giả vẫn nhiệt tình say mê theo dõi
Cô thể hiện như người đang trong hội
Nội tâm đầy nỗi nhớ niềm thương
Hay sự gian tham độc ác phũ phàng
Qua động tác, qua hành vi, cử chỉ
Qua ánh mắt căm hờn hay bi lụy
Khiến người xem càng xúc động tâm can
Cũng bực bội đau thương cũng uất ức muôn vàn
Cũng cay đắng nghẹn ngào và rưng rưng nước mắt.
MINH (vẻ xa xôi)
Ở trên đời có kẻ yêu người ghét
Ghét thì nhiều, yêu có mấy ai
Vốn xưa nay mệnh khắc với tài
Cái xứ sở này trẻ già là thế
CHẤN
Ai ghét ai yêu ta nào xá kể
Việc trên giao ta cứ phải làm
Cô tham gia với Đội với Đoàn
Là góp sức đưa phong trào phát triển.
MINH (vẫn khiêm tốn)
Em chẳng ra gì, còn nhiều khuyết điểm
Mà sao anh cứ khen ngợi em hoài
Nhỡ anh em nghe lại thêm thắt ra lời
Rằng anh với em thế này thế nọ...
(ngần ngừ)
Em phải từng giờ tranh thủ
Thôi giảng cho em đi kẻo lại đến giờ.
CHẤN (đi lại gần Minh)
Bài học ngày hôm qua cô đã hiều kỹ chưa
Tôi đã giảng đến đâu rồi Minh nhỉ?
MINH ( lấy quyển vở trong túi ra đưa cho Chấn.)
CHẤN (cầm lấy vở Minh đưa lần lượt dở từng trang xem kỹ sau đó trả lại cho Minh)
Chỉ có Minh học hành chăm chỉ
Bởi qua bài ghi mà biết được cần siêng
Bài cũ cô đã nắm vững và hiểu thông
Hôm nay ta chuyển sang bài mới.
HẰNG ( vào)
Báo cáo với anh có mấy người trong Đội
Đã đi xem biểu diễn văn nghệ bên làng
(ngập ngừng)
Chắc là nghỉ tập phải không anh
Hay là họ xin, anh cho phép?
CHẤN
Đấy là anh em mới chép vai chưa thuộc
Vở chèo này vừa mới được soạn ra
Bản thân cô đã thuộc thật sự hay chưa?
Lời có thuộc mới tập vào dáng đi động tác.
MINH
Em vào vai khi nào cũng được
HẰNG (
khen) Cô thông minh ai cũng đều khen
Chỉ một lần xem qua là nhớ như in
Khối óc ấy ai mà chả thích
Lâu nay tập không có ai phụ giúp
Vậy hôm nay anh Chấn tính sao đây?
CHẤN (vẻ dứt khoát)
Kể từ buổi hôm nay
Tôi cùng anh chị em vào vai trực tiếp
Đã đến giờ, chúng ta sang để tập
Chắc mọi người đang chờ đợi chúng ta...
LỚP HAI
CHẤN – ĐẠI – MINH
CHẤN
Chín giờ rồi, đêm đã về khuya
Mà anh em không thấy ai lui tới
Phim và văn công về ta bốn tối
Đội cho anh em nghỉ tập đi xem
Đến hôm nay ngót nghét đã một tuần
Mà việc tập vẫn lơ là chểnh mảng
Người báo cáo thì lý do không chính đáng
Người không xin cứ việc nghỉ tự do
ĐẠI
Tình thế này ta phải xem xét nguyên do
Không có lẽ để phong trào đi xuống dốc?
Phải xem sự chỉ đạo có điều chi khiếm khuyết
Và anh em có biểu hiện ra sao
CHẤN
Ý của anh muốn chỉ phong trào
Kém đi là do Ban chỉ huy của Đội?
ĐẠI (
xua tay) Chú Chấn ạ, chú không nên nóng vội
Lỗi từ đâu chú đại diện cấp trên
Chú phải chỉ ra cho tất cả anh em
Để biết lỗi cho chúng tôi khắc phục.
CHẤN
Thế thì anh cũng nên triệu tập
Một cuộc họp bất thường Ban lãnh đạo Đội ngay
ĐẠI
Chú được Ty giao phụ trách xã này
Làm nồng cốt dựng xây phong trào văn hóa
Cũng là người quê hương ta cả
Anh em mình phải nói thực với nhau
Sót sai sinh ra do cán bộ đứng đầu
Rồi đến các thành viên trợ lý.
CHẤN
Xin anh hãy xét suy cho kỹ
Tôi không làm thay cho các chị các anh
Chủ ở xã này là Chủ tịch Ủy Ban
Là các vị Bí thư, Xã đoàn, Thôn trưởng.
Tôi chỉ là cán bộ chuyên môn của cấp trên hướng dẫn
Cho các thành viên nắm vững hiểu sâu
ĐẠI
Mỗi việc ta làm có rất nhiều khâu
Phải xem xét cho đến nơi đến chốn
Theo tôi thì chủ trương lập Đội ra là đúng
Chủ yếu dựa vào lực lượng Đoàn thanh niên
Toàn anh chị em yêu văn nghệ nhiệt tình
Lãnh đạo chúng tôi ai cũng đều hồ hởi
Mấy năm qua phong trào thuận lợi
Được Tỉnh tặng bằng khen và phái chú về đây
Buổi đầu tiên phát triển tốt đẹp thay
Nhưng ba tháng đầu năm có phần trục trặc
Đảng ủy, Ủy ban vừa rồi đã họp
Có điểm qua về vấn đề này
Giao cho Ban Thường vụ Xã đoàn về đây
Phối hợp với chú nắm lại tình hình của anh em trong Đội
(
dừng lại một lát) Hai tuần trước chú đi Hà Nội
Tôi ở nhà theo nghị quyết Thường vụ giao cho
Đến với anh chị em trao đổi thăm dò
Và đã nắm được đầu đuôi sự việc
CHẤN (
nhìn Đaị thăm dò) (Minh đến nhưng cả hai người không biết. Cô đứng bên ngoài nghe hai người nói chuyện.)ĐẠI (
vẫn không biết bên ngoài có người) Đội hiện nay làm ăn choệch choạc
Theo dư luận bên ngoài và phản ảnh của anh em
Có hai nguyên nhân gây nên
Một là Đội kết nạp Minh vào là không đúng
Hai là chú quá đề cao tôn trọng
Đồng chí Minh, vốn phẩm chất không hay...
CHẤN (
ngắt lời Đaị.) Tôi hiểu rồi, anh đừng nói ra đây
Về trách nhiệm là các anh gánh chịu.
Minh vào Đội là do tôi giới thiệu
Kết nạp hay không là quyền Đội, các anh
Còn đạo đức cô ta đã rõ rành rành
Chăm học, chăm làm, cầu mong tiến bộ
Sinh hoạt, vào vai, tham gia đầy đủ
Cử việc hoàn thành được cấp trên khen
ĐẠI
Vẻ bề ngoài ai cũng biết trắng đen
Còn cái bên trong mới là cốt lõi.
CHẤN (
thong thả) Anh Đaị ạ, xin phép anh cho tôi được nói
Xóm làng ta còn lắm tục lệ xấu xa
Thấy ai hơn họ nói xấu dèm pha
Thấy ai đẹp thì ghét ghen đố kỵ
Minh là người rơi vào tình cảnh thế
Vùng Sông Hoạt mình vốn lạc hậu xưa nay
ĐẠI
Lạc hậu hay văn minh sự thể đã bày
Chú nói thế là chê bai quần chúng.
Chú phải lắng nghe bên ngoài dư luận
Xem bà con và trong đội phản ảnh kỹ càng hơn
Để đánh giá vấn đề tìm được nguyên nhân
Kẻo cấp trên phê bình trách quở
(
đi ra khuất)MINH (
đi vào, vẻ mặt không vui) Em chào anh, có điều chi mà anh tư lự
CHẤN (
vui vẻ trở lại) Tôi đang chờ anh em đến mà cô
MINH (
cố giữ vẻ hồn nhiên) Hay là chờ những lời nói vu vơ
Làm mất giá danh để mình được tiếng.
CHẤN
Cô nói gì mà nghe chẳng đặng
MINH
Thôi đừng giả vờ khéo thế anh ơi
Em là kẻ xấu xa nhất ở trên đời
Làm sao dám bạn cùng người tốt đẹp?
Thôi em từ đây xin phép
Cáo từ chuyện sinh hoạt Đoàn Đội bấy lâu
(
vụt chạy ra ngoài)CHẤN
Kìa Minh!
(
chạy đuổi theo) LỚP BA THÂN – HẰNG – PHI -- LAN
THÂN
Cũng từ hôm đó đến nay
Đã chán lại càng thêm chán
Văn nghệ văn gừng mỗi người mỗi dạng
Ông cán bộ Ty cứ mải việc đẩu đâu
Đội trưởng luôn luôn lia lịa gật đầu
Chẳng hiểu mô tê ra làm sao cả
HẰNG
Ba chục anh em đang vui mừng hỉ hả
Hơn hai năm trời có chuyện gì đâu
Rồi bỗng nhiên ông Chấn dắt vào
“Cái của nợ” để mọi người thất vọng
Loại con gái gì mà lăng nhăng lơ lẳng
Mình chẳng ưa gì cái ngữ gian manh
PHI
Xã Hà ta đâu thiếu gái đẹp trai thanh
Mà anh ấy lại động viên “cô ta” vào nhỉ
Một con người kiêu căng khoe mẽ
Một con người điên đảo dối gian
Lên mặt dạy đời ra vẻ bề trên
Như thánh tướng ai mà chịu được.
THÂN
Khi biểu diễn nhập vai rất tốt
Khiến ai ai cũng tán thưởng ngợi ca
Hát đã hay dáng điệu lại hợp hòa
Chân bước tay đưa nhịp nhàng uyển chuyển
PHI (
ghen tức) Lời nói dịu dàng, thiết tha lưu luyến
Cái ấy thì có khó gì đâu
Chỉ cần lời thoại từng vai phải thuộc làu làu
Khi biểu diễn kém chi là nghệ sĩ
Có thế mà cứ ngợi ca cái con người ai cũng đều tránh xa khinh bỉ
Ai cũng đều ghét bỏ coi khinh
HẰNG (
a dua theo Phi) Chắc với Thân là bạn chí tình
Nên phải nói cho bằng lòng “chiến hữu”
Như câu ca ông cha ta thường bảo
“Yêu nên tốt ghét nên xấu” đấy thôi
Thân đâu có nghe những mẩu chuyện bên ngoài
Người ta kể về chị ta có một.
THÂN
Cậu nói thế mình nghe không được
Cái gì hay mình phải thừa nhận là hay
Điều xấu xa thêm bớt nọ này
Gian dối, điêu toa, kiêu căng, ăn chơi phè phỡn
Người ta ghét đặt điều ra thành chuyện
Chứ chị ta cũng có khiếu hát ca
Những con người sắc sảo tài hoa
Thường là có tính tình như vậy
LAN (
chạy vào) Các cô ơi, các cô có thấy
Cái con Minh ấy ở đâu không?
THÂN, HẰNG, PHI (cùng xúm lại)
Chị Lan à có chuyện gì không
Xin chị nói cho chúng em được biết?
LAN (ngần ngừ một lúc sau)
Được, để tôi kể đầu đuôi sự việc
Cho các cô nghe tường tận đầu đuôi
Ngày mai anh Quý phải trả phép rồi
Tiền không sẵn tôi phải đi vay tạm
Sang nhà ông Phong được mười đồng chẵn
Tôi gấp vào quyến sổ để ngăn kéo án thư
Có cô Minh vào mượn cái kéo rồi ra
Tôi mải việc ngoài sân không để ý
Lúc anh Quý về tôi lấy sổ ra... Vô lý.
Không thấy tiền... Tiền chạy đi đâu?
Lục lọi kiếm tìm tờ trước trang sau
Mà vẫn bặt tăm hơi không thấy
PHI
Chị phải làm cho ra manh mối
Anh ấy đi chào bà con còn chị với Minh
Không ai vào ra mà lại mất được tiền
Vậy thủ phạm là Minh còn ai đây nữa?
HẰNG
Nhà chị Lan hai vợ chồng son trẻ
Không ai ra vào không ai đến nhởn chơi
Thế mà chỉ trong khoảng một giờ thôi
Lại mất được tiền ấy là chuyện lạ.
THÂN
Cô Minh không đến đây đâu, thưa chị
LAN
Vậỵ các cô thông cảm cho tôi
(
đi ra)PHI
Cả xã ta đây ai cũng biết nó rồi
Người thì đẹp nhưng nết na chẳng có
HẰNG
Chuyện người ta nghe đâu bỏ đó
Còn chị em mình phải báo cáo Đội hay
Ta đi tìm anh Chấn ngay
Nói cho anh ấy rõ...
LỚP BỐN CHẤN – PHI – HẰNG – HÙNG – MINH
PHI (
một mình) Dòng dã đã ba năm cùng nhau gắn bó
Mà sao anh chẳng nói một đôi lời
Nỡ để cho em lòng dạ rối bời
Ấp ủ trong tâm hồn bóng hình anh mãi.
Người ta như đôi chim cùng tung cánh sải
Giữa bầu trời tươi thắm muôn hoa
(
suy nghĩ một lát) Hôm nay em sẽ nói ra
Bằng cánh thư ân tình, thiết tha, âu yếm.
(
nâng niu lá thư trên tay)CHẤN
(
Chấn vào.)PHI
(Phi không để ý) Thư nói hộ lòng em bao ngày tháng
Vẫn hướng về anh, hy vọng của người quê
(
Áp thư vào ngực) Thư đến với anh, thư lại trở về
Đem đến cho ta niềm thương nỗi nhớ
CHẤN (
bắt chước giọng nói của Phi) Thư đến tay anh thay ta, đừng sợ
PHI (
giật mình, sửng sốt, e thẹn, giấu thư lại phía sau) Kìa ! Anh Chấn à... Anh bảo gì cơ ạ ?
CHẤN (
đổi giọng) Và đem lại cho ta niềm ao ước bấy lâu
( anh tiến lại gần Phi, vẻ ân cần, tình cảm) Đề anh xem cho khuây bớt nỗi âu sầu
Mà ngày tháng đã nấu nung trong tâm khảm...
PHI (
bối rối, hớt hải) Không, có gì đâu, xin anh thông cảm
Em đang một mình nhẩm lại mấy câu
Trong vở chèo Trọng Thủy Mỵ Châu
Để lúc diễn khỏi ngập ngừng như người quẫn trí
(
dấu thư nhưng chẳng may bị Chấn lấy được)CHẤN (
cầm thư lên đọc, Phi quay mặt đi) TIẾNG VỌNG THƯ PHI
Anh Chấn ơi đừng cười em nhé
Ba năm trời công tác bên nhau
Hiểu nhau nhiều mà chẳng nói được một câu
Gần nhau để mà xa anh nhỉ!
Nhưng thời gian cứ trôi đi tuần tự
Em chỉ mong được giáp mặt đôi lần
Chào chúc nhau vì cái nghĩa hương lân
Và tuổi trẻ đi dựng xây cho tương lai đất nước.
CHẤN (
Chấn quay lại nhìn Phi, anh từ từ tiến lại, nói với Phi) Anh hiểu nỗi lòng em mơ ước
Và dành cho anh những tình cảm chân thành
Biết rằng em muốn trao gửi cho anh
Cả cuộc đời xuân để dựng xây hạnh phúc.
Phải không Phi ?
PHI (
quay lại, ngước nhìn Chấn) Đấy là nội dung thư em viết?
Em... em .. em yêu anh, anh có biết không?
(
Phi vụt chạy đi)CHẤN
Một nữ thanh niên táo bạo vô cùng
Dám bày tỏ tấm lòng mình thẳng thắn
(
tư lự, suy nghĩ) Đối với Phi, là người làng người xóm
Là đoàn viên tích cực nhất trong thôn
Trong phong trào hợp tác đổi công
Cả gia đình luôn đầu tầu gương mẫu.
Tuy hoàn cảnh khó khăn túng thiếu
Cha mẹ ngày xưa cuốc mướn cày thuê
Sinh hoạt ở ăn có nếp có nề
Điều phải trái bản thân không đến nỗi.
(
một mình) Gia đình có một mình Phi là con gái
Tốt nghiệp Bảy rồi ở lại quê hương
Còn ba em trai vẫn tiếp tục đến trường
Chăm học tập và hiền ngoan đáo để.
Cả xã làng này con gái nào chả thế
Đều chuyên cần đồng ruộng đồi nương
Đều chăm lo chí thú làm ăn
Và mơ ước sớm có chồng con là hạnh phúc
Ai cũng muốn chọn người chồng tài đức
Ai cũng mong cửa nhà êm ấm dài lâu
(
trầm ngâm) Tôi với Phi tình cảm chẳng có gì đâu
Mối quan hệ bình thường như bao người khác.
Chuyện yêu đương bấy lâu mình thoái thác
Bởi ... chưa tìm được một ý trung nhân...
(
im lặng một lát)HẰNG (
vào) Anh Chấn làm chi mà dáng vẻ phân vân
Thư ai đó, của người yêu có phải?
CHẤN (
vui vẻ) Cô Hằng ạ, tôi cũng vừa mới tới
Thì có người đưa cho tôi cái bức thư này
HẰNG (
tò mò nhìn bức thư Chấn cầm trên tay)CHẤN
Của người yêu vừa mới gửi cho đây
HẰNG
Là ai đó, anh cho em biết với?
CHẤN (
đùa) Lạ lùng thật, sao em còn hỏi
Thư của em, của Nguyễn Thị Hằng...
(
nhìn thẳng vào Hằng)HẰNG (
quay mặt đi buồn bã) Có đời nào anh lại nghĩ đến em
Em đâu sánh được người danh ca số một.
CHẤN
Nếu như chuyện hai ta là thật
Thì...
HẰNG (
cướp lời Chấn) Thì người yêu kia anh bỏ cho ai?
CHẤN
Bỏ cho em và bỏ cho người
Từng thế hệ đôi vừa đôi tất cả
(Đi lại đứng sát vào Hằng, cười vui vẻ)HẰNG (
đẩy nhẹ Chấn ra) Anh Chấn dạo này đến lạ
Gần ba mươi tình chẳng có một manh
Không nơi xa thì ở chỗ gần
Chắc thôn dã quê mùa không xứng đáng?
HÙNG (
bước vào) Ừ, Hằng của anh nói rất đúng
Chỉ có thị thành là chốn cao sang
CHẤN
Hùng với Hằng nói xấu mình chăng?
MINH (
chạy ùa vào) Em đồng ý với anh Hùng câu nói đó.
CHẤN
Đã tám giờ rồi anh chị em vẫn chưa đến đủ
HẰNG
Bởi vì anh mà chểnh mảng thế ni
CHẤN (
ngạc nhiên nhìn Hằng) Cô bảo tại tôi là có ý gì?
Cô nói vậy tai tôi nghe không ổn!
HẰNG (
không vừa lòng) Có cô Minh đây rõ đầu đuôi mọi chuyện
Anh cứ hỏi thì ra xuôi ngược ngọn ngành
Còn như cái bọn nhãi nhép chúng em
Có biết gì đâu mà thưa với gửi!
(
Hằng quay lại nói với các bạn) Thôi chúng mày ơi, ta đi, kẻo lỗi
Để người ta tâm sự với nhau
(
Mọi người kéo nhau đi khuất, còn lại một mình Chấn)CHẤN
Lạ thật, sao mọi người lại nói những câu
Làm ta cũng băn khoăn khó nghĩ
Hai năm qua chẳng có điều chi suy bì ganh tị
Đến bây giờ lại có chuyện sinh ra
Cũng nhiều nơi mọi việc thuận hòa
Chỉ có nơi này hay khơi ra thắc mắc...
(
Đi đi lại lại )
Phong trào thoái lui hay đang trên đà phát
Là do địa phương có đoàn kết hay không
Chứ bản thân mình chỉ hướng dẫn chuyên môn
Đâu có phải là thành viên chủ chốt...
PHI (
vào, vui vẻ) Anh Chấn, mọi người đã bỏ ra về hết
Bây giờ anh tính làm sao?
CHẤN (
quay lại phía Phi) Anh Điện Đội trưởng đi đâu?
Anh chị em không hề báo cáo?
HẰNG (
xuất hiện) Đội trưởng đi học chưa về, xin anh chỉ bảo
CHẤN (
lưỡng lự) Tùy anh em định liệu lấy thôi mà
PHI, HẰNG
(đồng thanh, dơ tay) Thế thì, thống nhất của chị em ta
Từ nay trở đi không tập tành chi nữa!
Có anh Chấn cấp trên đồng ý...
CHẤN
Ơ, hai cô này sao lại đổ cho tôi
HẰNG
Anh tuy không lãnh đạo mọi người
Nhưng là chủ tương lai bao bạn...
(
Cười dí dỏm với Phi)CHẤN
Tình hình Đội, nay tổ chèo phân tán
Xin các cô hãy nói rõ nguyên nhân?
PHI
Anh biết không, đã hội họp mấy lần
Người kiểm điểm, người phê bình, nhắc nhở
Ai cũng nhận sót sai và quyết tâm sửa chữa
Hứa lần sau không phạm phải đấy anh
HẰNG
Thế nhưng rồi ai cũng kiếm chuyện loanh quanh
Viện hết cớ này bày ra lý nọ
Để lẩn tránh những kỳ sinh hoạt tổ
Quá lắm thì đùn đẩy việc cho nhau
PHI
Tiếc làm sao những năm tháng ban đầu
Khí thế nhiệt tình dâng lên cuồn cuộn
Được anh dắt dìu bảo ban tường tận
Chia ngọt sẻ bùi ai cũng quý cũng yêu
HẰNG
Các tổ bây giờ như cây bị sâu đục liêu xiêu
Như chim đậu làn cây cong sợ hãi
CHẤN
Có chuyện gì hãy nói ra đừng ngần ngại
Xin hai cô đừng úp mở vòng vo
PHI
Anh muốn nói thẳng ra ư
Nghe rồi, anh cán bộ ơi đừng giận.
HẰNG
Hãy suy nghĩ nói những lời nghiêm chỉnh
PHI
Cứ theo tôi lý do chính là anh
Bởi vì anh mà sinh hoạt không thành
Do anh đã chiều cô Minh hết sức
Cứ buổi nào anh chị em sinh hoạt
Là có anh đến trước hướng dẫn cho Minh
Còn chúng em anh vin cớ làm thinh
Rồi giao hằn cho “bà tổ phó”
Có yêu cầu anh cũng không màng ngó.
Vì trái tim anh chỉ có Minh thôi.
CHẤN
Cô không được nói quá lời
Tôi yêu ai cô không có quyền ngăn cấm
PHI
Lập ra Đội cho anh đi về thuận tiện
Đưa Minh vào để lấy cớ hướng dẫn yêu đương...
CHẤN (
chạy lại dơ tay tát vào má Phi, quát) Cô ăn nói luông tuồng
Ai dạy cô như thế?
PHI (
ôm mặt khóc chạy đi ra khỏi nhà) HẰNG
Phi lỡ lời, xin anh bỏ quá
Nhưng bên ngoài tất cả các chị em
Người ta cũng có bàn tán về anh
Rằng thiên vị trong chuyên môn nghề nghiệp
Chuyện thế nào thì em không được biết
Với em thì em thấy tại cô Minh
Được anh giao tổ phó tập tành
Hướng dẫn các vai không đầu đuôi cụ thể.
CHẤN
Nói như vậy Minh là nguyên nhân tất cả
Muốn trở lại bình thường chỉ việc đuổi Minh ra
Thế là chị em trong Đội thuận hòa
Phong trào xã thôn lại nguyên như cũ?
HẰNG
Thôi, chào anh, đêm đã khuya rồi đó
Ngày mai em còn phải đi làm...
(
Đi khuất)CHẤN (
một mình) Chẳng lẽ Minh là tất cả nguyên nhân
Gây nên phong trào sẻ chia tan rã?
(Suy nghĩ) Bố Minh là đảng viên thời kỳ tiền khởi nghĩa
Hoạt động lâu năm cả tỉnh huyện đều khen
Mẹ tuổi già sức yếu lại đông em
Hết cấp Hai đành thôi, nhường em đến lớp
Minh có làm chi đâu mà bạn bè ghen ghét
Phải tìm hiểu đầu đuôi cho rõ thực hư.
(
Im lặng) Từ khi về đây cho đến bây giờ
Hai năm tròn sát sao theo dõi
Minh thực sự là một người con gái
Luôn luôn cầu tiến bộ vươn lên
Lúc rỗi nhàn tìm sách báo đọc thêm
Khi làm việc thì để tâm lưu ý
Cách đi đứng làm ăn suy nghĩ
Đều đoan trang chín chắn trước sau
Bạn gần xa giao kết bấy lâu
Đều đi lại như anh em thân thích.
Phần tình cảm thì chân thành đúng mực
Giới hạn rõ ràng khi trao đổi giao lưu
Tiếp thu nhanh, sáng tạo cũng nhiều
Có sai sót thì sẵn sàng khắc phục...
(
Một lát sau) Trong khi tập có nhiều vai nhiều động tác
Nhờ Minh mà nội tâm nhân vật được khắc họa sâu sa
Nhất là giọng nói lời ca
Thể hiện được nỗi lòng mừng vui đau đớn...
HẰNG (
vào) Anh có công văn của Ty gửi đến
Anh Đại vừa mới đưa cho em
(Hằng đưa phong bì cho Chấn) CHẤN (Chấn cầm phong bì rồi mở ra đọc. đọc xong Chấn đứng im một lúc không nói gì)
HẰNG (
sốt ruột) Chắc là lãnh đạo cấp trên
Lại điều anh đi nơi khác?
CHẤN
Không đâu Hằng, một tuần sau anh có việc
Phải trình bày đề án sưu tập dân ca
Trước toàn Ty trong nội địa tỉnh ta
Để tiến tới làm tuyển tập văn học dân gian của tỉnh
HẰNG
Vậy là thời gian anh đi có khi hàng tháng
Đội vắng anh thì cũng khó khăn đây
CHẤN
Còn thảo đề cương và viết thành bài
Lãnh đạo duyệt mới đem ra thảo luận...
Các đồng chí đừng nên lấn cấn
Cứ yên tâm mà sinh hoạt bình thường
Tôi sẽ bàn với Thường vụ họp khẩn trương
Để củng cố kiện toàn thêm khâu tổ chức ...
LỚP NĂM CHẤN -- MINH
MINH (
một mình) Từ ngày gần anh, em càng thêm hiểu biết
Về bộ môn nghệ thuật sân khấu cải lương
Nhất khoa nhạc lý, xướng âm
Khâu diễn xuất và nhập vai nhân vật
Lại được anh dắt dìu làm theo khoa sách
Trình độ càng ngày càng được nâng lên
Sự thành công của Đội đã được cấp trên
Chấp nhận và đưa vào chương trình huấn luyện
(
Một lát trầm ngâm) Riêng mình thì... không khi nào thiếu vắng
Cứ mỗi kỳ sân khấu bày ra
Ở gần hay biểu diễn nơi xa
Đều được bạn bè nhân dân tấm tắc
Thế mà ... vẫn bị người ta khiển trách
Không được khen... cam chịu thiệt thòi
(
Một lát) Hay là anh... muốn thử thách mình đây?
CHẤN (
vào đột ngột) Có ai đến nữa không cô tổ phó?
MINH
Báo cáo anh... chỉ có một mình em thôi ạ
Từ nãy đến giờ không có ai thêm
(
Minh lại cúi xuống quyển sách đang xem dở)CHẤN
Mải miết xem ngày cũng như đêm
Vậy đã xong chưa để tôi còn trả?
MINH (
cười tươi tắn vui vẻ) Với anh thì đâu có cần luật lệ
Nhưng chưa bao giờ em quá hẹn mà anh
(
Nói thong thả) Thư viện huyện ta, em cũng đã rành
Có mã số và dấu son vuông vắn
Còn những sách anh đưa cho em mượn
Là sách của anh, thư viện gia đình
Anh sợ rằng em đọc để linh tinh
Làm hư hỏng rách bìa quăn mép...
CHẤN
Cô không tin là tôi nói thật?
MINH
Em biết anh rồi, anh nói tránh em thôi
Sách báo vào tay, anh trân trọng hơn người
Bảo quản, giữ gìn, nâng niu, ve vuốt
Anh bọc bìa ghi đầu đề chu tất
Và cũng tùy người cho mượn phải không anh?
CHẤN
Sách báo là nơi chứa đựng tri thức của nhân gian
Ai muốn đọc tôi đều cho mượn cả.
MINH
Ấy là sách báo thông thường anh ạ
Còn quyển này bìa vải mới tinh
Em chỉ xin anh cho em đọc lại một lần
Bảy ngày nữa mới đến kỳ hết hạn.
CHẤN (
lẩm bẩm một mình) Cái cô này thật là táo tợn
Điều luạn suy đâu kém bậc đàn anh
Rất là chăm tìm hiểu học hành
Biết ăn nói biết ngôn từ phải trái
Vậy mà sao làng trên xóm dưới
Lại ra điều xa lánh không ưa?
MINH (
bỏ sách xuống) Anh nói gì mà em chả được nghe
Chỉ có mình em sao anh lại dấu?
CHẤN (
nói khéo) Tôi đang nhẩm câu xưa thường bảo:
“Thật vàng chẳng phải thau đâu
Đừng đem thử lửa mà đau lòng vàng”
MINH (
ví von theo) “Thử sao thì thử ơi chàng
Vàng năm bảy loại vội vàng làm chi
Mười kia ánh lửa xanh rì
Đừng đem xáo trộn thau kia với vàng”
CHẤN (
ngạc nhiên nhìn chằm chằm Minh) Giỏi lắm, đối đáp như vậy là tuyệt vời
MINH
Em liền vần vận nối làm chơi
Chứ đâu dám đối cùng anh chữ nghĩa.
(
Giọng từ tốn, trầm hẳn xuống, ý tứ) Được gần kề anh, em vui đáo để
Nhưng mà anh khó tính làm sao
CHẤN
(ngạc nhiên) Cô nói thế là có ý thế nào?
MINH
Là anh đã khác xa năm ngoái
CHẤN (
ngẩn người ra một lát) Ả, phải rồi
Cứ mỗi năm người ta thêm một tuổi
Lẽ đương nhiên tính nết cũng thay rồi...
MINH
Không phải thế anh ơi
Mà... em muốn nói thật lòng em đó.
Buổi ban đầu anh còn vào ra gắn bó
Với... Đội với Đoàn với các chị em
Nhưng đến nay lại không được thường xuyên
Làm em cũng băn khoăn lo lắng
CHẤN
Một điều lo quá là đơn giản
Tôi về đây thí điểm xây dựng phong trào
Từ đó nhân lên huyện tỉnh cho nhiều
Các Đội như đây, ta vừa tổ chức
Việc này Bộ có chủ trương kế hoạch
Xây dựng phong trào văn hóa mới ở nông thôn
Đã hai năm chỉ đạo vẹn tròn
Giờ đến lúc xã lo duy trì hoạt động
MINH
Nghĩa là anh không còn trách nhiệm
CHẤN
Đúng ra là như thế đấy Minh ơi
Nhưng vì quê hương tôi không thể buông xuôi
Mà thỉnh thoảng vãng lai cho có tình có nghĩa
Cô thông cảm cho tôi được chứ
MINH
Điều này em đã biết từ lâu
Biết là nơi cắt rốn chôn nhau
Anh đã dày công dựng xây vun đắp
Với anh chị em không có gì khúc mắc
Nhưng còn em mang nhiều nỗi âu lo...
CHẤN
Cớ làm sao cô lại cứ đắn đo
Mà không nói cho tôi được biết?
MINH
Đã có lần đến đây em nghe được
Một số người trong Đội nói với anh
Rằng em không xứng đáng làm một thành viên
Và muốn cho em ra ngoài không ở Đội.
CHẤN
Đúng như lời cô vừa nói
Có người đề xuất với tôi
Tôi đã đổi trao với lãnh đạo Đoàn rồi
Khai trừ thành viên không phải là chuyện dễ
Những chuyện những điểu phao tin nhảm nhí
Cũng là từ miệng kẻ ghét người ghen
MINH
Nhưng lâu nay anh cứ tránh mặt em
Em đã làm điều chi không phải?
CHẤN
Cô Minh ạ, cô không có gì lầm lỗi
Mà từ đầu năm Ty đã chuyển tôi đi
Lên vùng cao Quan Hóa Pù Nhi
Nên hàng tháng mới về qua nhà thăm bố mẹ.
MINH
Chắc là anh đã nghe mọi người họ kể
Về gia đình em, về mẹ về cha
Về những tính tình thói tật xấu xa
Và tìm cách loại em ra không nuối tiếc.
CHẤN
Tôi có nghe và tôi đã biết
MINH
Anh cũng đồng tình với họ phải không?
CHẤN
Gần hai năm gắn bó với quê hương
Tôi đã hiểu mọi nguồn cơn cơ sự
Minh không phải là con người như thế
Hãy yên tâm mà hoạt động Đội Đoàn
Đừng buồn lo nguy hại đến bản thân
Đừng cả nể mà vạ lây danh mất
(
Một lát)Giờ tôi đã rảnh rang đôi chút
Không còn nhiệm vụ dính líu nơi đây
Nhưng với Minh tôi gần gũi bấy nay
Tôi vẫn nhớ và hẹn ngày gặp lại.