THUẬT TIỂU ĐỐI TRONG TRUYỆN KIỀU

Tôi thích đọc Truyện Kiều, mê đọc từ khi còn nhỏ. Cái hay, cái đẹp Truyện Kiều nói bao nhiêu cũng không hết...
Một cái hay tối rất thích là thuật tiểu đối trong Truyện Kiều. Vì thích nên sau này làm thơ tôi cũng bị ảnh hưởng nghệ thuật tiểu đối ấy.
Có cái gì đó xui khiến, nay tôi tự tổng kết lại những câu có thuật tiểu đối trong Truyện Kiều.
---
Rằng năm Gia Tĩnh triều Minh
Bốn phương phẳng lặng, hai kinh vững vàng.

Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.

Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.

Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.

Làn thu thủy, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.

Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một, tài đành họa hai.

Còn nhiều nhiều lắm, nay tạm chép sơ bộ như vậy. Tôi và các bạn cùng tổng kết và chép ra nhé.
Ai mà thuộc được nhiều chắc hẳn làm thơ hay lắm đó. Tôi tin chắc là như vậy.

Mới đó mà nay đã 30 năm rồi nhỉ, tôi với Phansiphu ngồi trong lều cỏ bến sông Cầu Rào mà đọc Kiều. Cả hai chúng ta đã từng đọc thuộc hơn ngàn câu trên 3254 câu Kiều.
Tớ nhớ cuốn sách ấy cũ lắm, của nhà xuất bản Văn hóa Thông tin chú giải và phê của Bùi Kỷ, Kiều Oánh Mậu, Vũ Trinh, Nguyễn Lượng. Trong đó giải thích bao giờ cũng kèm nhiều điển tích hay lắm, hầu hết là tích Trung Hoa cổ nên có viết nguyên bản bằng chữ Hán.
Mới đây theo yêu cầu của PSP thật chính đáng tớ đi tìm mà không mua được, hứa mà đành khất bạn vậy.
Biết lòng bạn lắm chứ, vẫn yêu Kiều như xưa. Chỉ tiếc rằng không được gần gũi mà ngồi ngâm nghê.

Tôi đã gặp nhiều nhà thơ, hầu hết ai cũng biết Truyện Kiều nhưng kỳ thực không ai thuộc Kiều nhiều như bác nguyenvancong bạn tôi.
ừ, thoắt mà 30 năm rồi đấy bác công nhỉ tôi ko được ngồi ngâm nghê cùng bác.
Tôi cũng thuộc khá nhiều Kiều, thế mà giờ quên nhiều lắm. Vì ko có ai nói chuyện, đầu óc lại lão hóa, lu bu công việc.
Đêm qua tôi nhẫm thử đến 300 câu rồi ngủ luôn.
Tôi đã đi tìm khá nhiều nhà sách mà ko thể nào tìm được cuốn Kiều nào như tôi và bác đã đọc.
mới đây đọc nhà "Kiều học" Nguyễn Quảng Tuân tôi không thỏa mãn lắm- tôi ko thích ông này. Đọc Lê Xuân Lít giảng giải và phân tích Kiều thấy sướng hơn.
Hôm trước nghe bác bình câu:
Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang
Rồi đưa ra ý kiến "nét ngài" tiếng Hà Tĩnh là "nét người" tôi thực sự chưa chịu đâu.
Lúc nào thảnh thơi chúng mình luận bàn nha.

Quả đúng là người Hà Tĩnh gọi người là ngài - nét người là nét ngài, nhưng ở Truyện Kiều Nguyễn Du không dùng theo cách địa phương quê ông.
Trong Truyện Kiều tần số dùng chữ người rất nhiều, ngay mở đầu Trăm năm trong cõi người ta sao không dùng ngài ta. Rất nhiều và rất nhiều chữ người Nguyễn Du không dùng bằng ngài
Và tôi lại thắc mắc nét người thì gọi là nét người, mắc mớ gì phải gọi là nét ngài- mà phải dùng tiếng Hà Tĩnh là tiếng không phổ thông. Xét về âm vận ai, oai, ươi, ơi, oi, uôi, ...là một họ.
nét ngài nở nang có nghĩa chỉ Thúy Vân đẫy đà mập mạp. nếu thế lại mâu thuẫn với câu tả Thúy Vân sánh đôi với Kim Trọng - Người yểu điệu, kẻ văn chương. Người yểu điệu khác hẳn nét nài nở nang chứ.
Trong giảng văn chương trình phổ thông thì nét ngài giải thích là chân mày. Nét ngài nở nang tức chỉ chân mày nét đậm. Thực vậy, Thúy Vân đẹp hay không đẹp khó mà biết được.
Có cái gì đó không ổn trong hai cách giải thích trên.

TQ-Rằm tháng giêng -Nhâm Thìn